تورم چیست؟ توضیح کامل تورم اقتصادی

در تلویزیون و رسانه‌های متعدد دائماً می‌شنویم که عامل بالارفتن قیمت‌ها و نابسامانی‌های اقتصادی، افزایش تورم است. درنتیجه میزان تورم سنجشی برای افزایش یا کاهش قیمت‌ها از نظر بسیاری از مردم شناخته شده است. از همین رو در این مقاله می‌خواهیم به  پرسش اساسی تورم چیست پاسخ دهیم. همچنین به انواع تورم اشاره می‌کنیم. با ما همراه باشید.

تعریف تورم

تورم در تعریف  کلی نیز همان مفهومی است که اغلب مردم از آن برداشت می‌کنند. در واقع تورم افزایش پیوسته قیمت‌هاست که در یک دوره زمانی مشخص به وجود می‌آید. افزایش قیمت نیز کاهش قدرت خرید مردم را در پی دارد. در نتیجه یک بحران اقتصادی در جامعه به وجود می‌آید.

وظیفه کنترل تورم در تمامی کشورها، برعهده نهادهایی مانند بانک مرکزی است که بتواند فرآیند عرضه پول در جامعه را کنترل کند. شایان‌ذکر است که در برابر واژه تورم اصطلاح دیگری به نام تورم‌زدایی نیز وجود دارد. در طی تورم‌زدایی، میزان تورم کاهش یافته و حتی گاهی به صفر درصد نیز می‌رسد. در پی این اقدام، قیمت‌ها کاهش و قدرت خرید مردم افزایش پیدا می‌کند.

انواع تورم

تورم به‌صورت کلی به سه دسته مختلف تقسیم می‌شود. با وجود این که سه نوع مدل متفاوت از هم هستند اما به‌نوعی نسبت به یکدیگر همپوشانی دارند:

• مدل اول: تورم ناشی از افزایش تقاضا
• مدل دوم: تورم ناشی از افزایش هزینه
• مدل سوم: تورم ساختاری

تورم ناشی از افزایش تقاضا زمانی به وجود می‌آید که در اثر افزایش عرضه پول و کالا میزان تقاضای مردم برای خرید افزایش یابد. با وجود افزایش تقاضا اما شاهد افزایش تولید در جامعه نخواهیم بود. بدین ترتیب بر اثر افزایش تقاضا و کاهش تولید در جامعه تورم ایجاد می‌شود.

در تورمی که ناشی از افزایش هزینه است، پول زیادی وارد چرخه بازار تولید می‌شود. در نتیجه میزان هزینه تولید نیز افزایش می‌یابد. در نتیجه چنین فرآیندی، قیمت کالاهای واسطه‌ای و نهایی که به دست مصرف‌کننده نیز می‌رسد هم بالا می‌رود.

تورم ساختاری نیز بدین معناست که وقتی مردم شاهد افزایش قیمت‌ها هستند، پیش‌بینی می‌کنند که این روند صعودی در آینده نیز ادامه داشته باشد. در نتیجه می‌خواهند تا دستمزدشان افزایش یابد. در نتیجه افزایش دستمزد مردم، مجدداً شاهد افزایش قیمت‌ها خواهیم بود.

مزایای ایجاد تورم

تورم مانند بسیاری دیگر از پدیده‌های این زندگی صرفاً مملو از معایب نیست. اگرچه می‌توان معایب آن را بیشتر دانست اما در مواردی شاهد آن هستیم که ویژگی‌های مثبتی نیز با خود به همراه دارد. ابتدا به بررسی معایب آن می‌پردازیم. از جمله معایب تورم می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• فشار بیشتر بر اقشار کم‌درآمد جامعه
• عدم اعتماد مردم نسبت به سرمایه‌گذاری در جامعه داخلی خود
• افزایش اختلاف طبقاتی
• عدم ثبات در قیمت‌ها
• تشویق مردم به سمت احتکار به‌جای به گردش درآوردن پول

معایب ایجاد تورم

پیش از اشاره به مزایای تورم باید اشاره کنیم که منظورمان از وجود ویژگی‌های مثبت فقط معطوف به زمانی است که درصد تورم در جامعه پایین باشد. بدیهی است که افزایش تورم، صرفاً موجب معایبی که ذکر کردیم می‌شود. همچنین باید بدانید که میزان تورم در صورتی‌ که صفر درصد باشد نیز موجب بحران‌های مختلفی می‌شود. در واقع تورم صفر درصد به معنای تشویق مردم به پس‌انداز بیشتر است. تقویت شم اقتصادی، باعث می‌شود معایب تورم نتواند وضعیت اقتصادی ما را کاملاً تحت تاثیر قرار دهد.

در نتیجه چنین فرآیندی، شاهد کاهش خرید کالاها و خدمات از سوی مردم هستیم. بدین ترتیب تولیدکنندگان مجبور می‌شوند تا برخی از هزینه‌های خود را کاهش دهند. به طور مثال ممکن است تصمیم بگیرند که برخی کارمندان و کارگران خود را اخراج کنند. بدین ترتیب تورم صفردرصد باعث بحرانی همانند افزایش نرخ بیکاری می‌شوند. از همین رو می‌توان نتیجه گرفت که به‌ اندازه کمی تورم سالانه نیاز است. از جمله مزایای تورم کم نیز به شرح زیر است.

• محرک و انگیزه برای تولید بیشتر
• تشویق مردم به سرمایه‌گذاری بیشتر در داخل کشور

سخن پایانی

تورم در واقع به‌نوعی موجب افزایش میزان تقاضای مردم در برابر کاهش تولید است. بدین ترتیب این امر موجب افزایش قیمت و کاهش قدرت خرید می‌شود. تورم به‌صورت کلی به سه نوع تورم ناشی از افزایش تقاضا، تورم ناشی از افزایش هزینه و تورم ساختاری تقسیم می‌شود. تورم معایبی مانند افزایش اختلاف طبقاتی، فشار بیشتر بر اقشار کم‌درآمد جامعه، کاهش سرمایه‌گذاری و… را به همراه دارد. در کنار معایب، می‌توان به مزیت‌های تورم پایین اشاره کرد که یک مورد آن افزایش انگیزه مردم برای تولید است.