منظور از اندازه سازمان چیست؟ سازمان بزرگ و کوچک یعنی چه؟

اندازه سازمان به طور مستقیم بر ساختار آن تاثیر می‌گذارد. به عنوان مثال، سازمان‌های بزرگ، سازمان‌هایی که معمولاً 2000 نفر یا بیشتر را استخدام می‌کنند، نسبت به سازمان‌های کوچک، دارای تخصص، بخش‌بندی و قوانین و مقررات بیشتری هستند. با این حال، رابطه اندازه سازمان با ساختار آن، یک رابطه خطی نیست. بلکه در طی زمان و با گسترش سازمان، تأثیر اندازه بر ساختار آن اهمیت کمتری پیدا می‌کند. اساساً، هنگامی که یک سازمان حدود 2000 کارمند داشته باشد، اضافه شدن 500 کارمند به آن، تاثیر شگرفی نخواهد داشت. از سوی دیگر، افزودن 500 کارمند به سازمانی که تنها 300 عضو دارد، احتمالاً منجر به تغییر قابل توجهی در ساختار مجموعه می‌شود. برای کسب اطلاعات بیشتر در رابطه با سوال “اندازه سازمان چیست” و “عوامل موثر بر آن” در ادامه مطلب همراه ما باشید.

انواع اندازه سازمان

• سازمان کوچک

سازمان‌های کوچک معمولاً ساختار مدیریتی ساده‌ای دارند. از آنجایی که وظایفی که باید انجام شوند معمولاً محدود و قابل مدیریت هستند، بنابراین نیازی به معرفی سطوح بیشتر نیست. از آنجایی که عملیات را می‌توان در سطح بالا توسط یک یا دو عضو مدیریت ارشد مدیریت کرد، افراد در سطح پایین مدیریت معمولاً در تصمیم‌گیری دخالت ندارند. از این رو تصمیمات نهایی به صورت متمرکز گرفته می‌شوند. علاوه بر این، جریان‌های اطلاعاتی به راحتی قابل تعریف و تغییر هستند. عمدتاً خود شخص ذی‌نفع کسب‌وکار را اداره می‌کند، از این رو مدیریت بر افراد معدودی متمرکز است. برخی از مهم‌ترین اطلاعاتی که برای مدیریت یک سازمان کوچک نیاز است، عبارت است از:

• • • معاملات روزانه
    • فروش روزانه
    • مدیریت جریان نقدی
    • وضعیت مطالبات

محتوای پیشنهادی در این بخش: وظایف مدیر در یک سازمان چیست؟

• سازمان متوسط

سازمان‌های متوسط گاها یک سازمان خانوادگی هستند که توسط برادران، پدر و پسر اداره می‌شوند. این روزها سازمان‌های زیادی وجود دارند که توسط اعضای خانواده اداره می‌شوند. چالش اصلی ممکن است اعتمادی باشد که قبلاً در بین روابط خونی ایجاد شده است، اما باعث ایجاد روابط غیررسمی بین آنها شود. از آنجایی که تمام پست‌های مدیریتی حیاتی معمولاً توسط اعضای خانواده کنترل می‌شوند، ساختار اطلاعات فقط در حد گزارش‌های خارجی است. سازمان‌های متوسط گاها تحت نظارت مستقیم اعضای خانواده اداره می‌شوند که به ندرت به تفکیک وظایف و تفویض اختیارات می‌رسد.

• سازمان بزرگ

در این سازمان ها، معمولاً سطح گستردگی کارهای اجرایی بسیار وسیع است. تعداد کارکنان، میزان گردش مالی، تعداد شعب و  میزان سود منجر به تعیین بسیاری از بخش‌ها، سطوح مدیریتی، وظایف، فرصت‌های تبلیغاتی و افزایش حقوق می‌شود.

رابطه اندازه سازمان با ساختار آن چیست؟

هنگامی که یک معمار ساختمان جدیدی را طراحی می‌کند، اندازه ساختمان تأثیر قابل توجهی بر نحوه طراحی ساختمان و نوع فونداسیونی که برای پشتیبانی از ساختمان استفاده می‌شود، خواهد داشت. یک ساختمان کوچک معمولاً به طراحی ساده با پایه کم عمق نیاز دارد و یک ساختمان بزرگ‌تر به طراحی پیچیده‌تر و پی عمیق‌تری نیاز دارد.

در همین راستا، هنگام تعیین مؤثرترین ساختار و طراحی برای یک سازمان، تعداد افرادی که به سازمان تعلق دارند تأثیر عمده‌ای بر این دارد که کدام ساختار برای آن بهتر است. ساختار معمولی یک کسب و کار کوچک، مسطح است؛ زیرا تعداد محدودی از افراد مسئول بسیاری از وظایف هستند. ساختار معمولی یک سازمان بزرگ، بلند است، با چندین سطح عمودی یا لایه‌های مدیریتی که ساختار پیچیده‌تری دارند. به طور خلاصه، هنگام تعیین اینکه چه نوع ساختاری برای یک سازمان بهتر است، اندازه سازمان اهمیت پیدا می‌کند.

در ادامه به مثالی از دو شرکت با اندازه‌های مختلف که در یک صنعت فعالیت می‌کنند توجه داشته باشید. در این مثال بررسی خواهیم کرد که اندازه این سازمان ها چگونه بر ساختار آنها تأثیر می‌گذارد.

چگونه اندازه سازمان بر تخصص کارمندان تاثیر می‌گذارد؟

یکی از عوامل ساختار سازمانی که تحت تأثیر اندازه یک سازمان است، تخصص کاری است که تعیین می‌کند وظایف چگونه بین افراد مختلف تقسیم می‌شوند. هر چه یک شغل بیشتر به کارهای کوچک تقسیم شود، به این معنا است که به نیروی کاری با تخصص بیشتر نیاز است. سازمان‌های کوچک افراد کمتری برای تقسیم وظایف بین خود دارند، بنابراین مشاغل در سازمان‌های کوچک دارای درجه تخصصی کمتری نسبت به مشاغل در سازمان‌های بزرگ هستند.

به عنوان مثال، Droopy Dog Motel متل کوچکی است که دارای 22 اتاق و 19 کارمند است. ساختار این سازمان متشکل از یک مدیر کل، چهار کارگر پیشخوان، شش نفر تمیزکار، سه نفر نگهبان، سه نفر نیروی حراست، یک حسابدار و یک حسابرس شبانه است. در متل دروپی داگ معمولاً دو نفر از کارکنان تمیزکار مشغول به کار هستند و به هر کدام 11 اتاق اختصاص داده می‌شود تا علاوه بر نظافت قسمت‌های مشترک متل، آنها را هم تمیز کنند. شرح وظایف یک کارمند تمیزکار در این سازمان شامل مرتب کردن تخت، نظافت اتاق، شستن ملحفه و نظافت قسمت ورودی و سایر قسمت‌های عمومی متل است. تمیز کردن یک اتاق به طور متوسط ​​45 دقیقه طول می‌کشد.

سیلور اسپایک ریزورت یک هتل و اسپای بزرگ است که دارای بیش از 1000 اتاق، یک مرکز آبگرم و تناسب اندام، یک زمین گلف 18 و هشت استخر است. Silver Spike بیش از 2000 نفر را استخدام می‌کند و دارای شش سطح عمودی مدیریت است. تمیز کاری در Silver Spike توسط تیم‌های سه نفره انجام می‌شود و هر تمیزکار یک کار تخصصی را انجام می‌دهد. یک نفر حمام، یک نفر اتاق خواب را تمیز  و تخت را مرتب می‌کند و نفر سوم پنجره‌ها را می‌شوید. از آنجایی که مشاغل بسیار تخصصی‌تر هستند، به طور متوسط ​​12 دقیقه طول می‌کشد تا تمیزکارها یک اتاق را در Silver Spike Resort تمیز کنند.

اندازه سازمان چه تاثیری بر بخش‌بندی آن دارد؟

یکی دیگر از جنبه‌های ساختار سازمانی که تحت تأثیر اندازه یک سازمان قرار می‌گیرد، بخش بندی یا تعیین دپارتمان است که نحوه گروه بندی مشاغل را مشخص می‌کند. سازمان‌های بزرگ از درجه بالایی از بخش بندی هنگام تعریف مشاغل استفاده می‌کنند، زیرا آنها باید برای نیروی کار خود وظایف مشخصی تعیین کنند تا سازمان را به طور کارآمد نگه دارند. سازمان‌های کوچک به بخش‌بندی کمتری نیاز دارند، زیرا تعداد کمی از افراد برای دستیابی به اهداف سازمان در دسترس هستند و وظایف بخش اغلب با هم همپوشانی دارند.

به عنوان مثال، جک جانسون یکی از حسابرسان شب در استراحتگاه سیلور اسپایک است. او از ساعت 11 شب تا 6 صبح به همراه ناظر حسابرسی شبانه مشغول به کار است. شرح شغل جک این است که رسیدهای روز را بررسی می‌کند و در صورت شلوغی به افراد پذیرش کمک می‌کند.

وودی توماس حسابرس شب متل سگ دروپی است. کار وودی بررسی رسیدهای روز، واریز شبانه، رزرو تلفنی، پاسخگویی به تماس‌های مهمانان، راه اندازی بخش صبحانه و درست کردن قهوه در صبح است. گاهی اوقات، پس از یک طوفان برف، مجبور می‌شود پارکینگ پارو کند تا مهمانان بتوانند ماشین‌های خود را بیرون بیاورند. وودی کارهای زیادی را انجام می‌دهد که معمولاً توسط چندین بخش در یک سازمان بزرگ انجام می‌شود؛ زیرا او تنها کارمند متل در طول شیفت آخر شب خود است. شرح شغل وودی به طور ساده به این صورت تعریف شده است: «هر کاری را که برای راضی نگه داشتن مهمانان لازم است انجام دهید».

چگونه اندازه سازمان بر رسمی سازی تأثیر می‌گذارد؟

سومین جنبه از ساختار سازمانی که تحت تأثیر اندازه سازمان قرار می‌گیرد رسمی‌سازی است که تعیین می‌کند مشاغل در سازمان تا چه اندازه استاندارد شده‌اند و تا چه اندازه اعضای سازمان توسط قوانین و مقررات اداره می‌شوند. از آنجایی که سازمان‌های بزرگ ساختارهای بلندتری دارند، زنجیره مدیریتی طولانی‌تر و ساختارمندتری دارند که منجر به مشاغل بسیار رسمی می‌شود که توسط قوانین و مقررات بسیاری اداره می‌شوند. سازمان‌های کوچک کمتر رسمی هستند و معمولاً قوانین و مقررات کمتری دارند، زیرا بوروکراسی کمتری دارند و نیروی انسانی لازم برای اجرای فهرستی طولانی از قوانین و مقررات برای هر شغل را ندارند.

خلاصه مطلب

اندازه یک عامل تعیین کننده اصلی هنگام تصمیم‌گیری در مورد نوع سازمان است. یک کسب و کار کوچک تا متوسط نیازی به ساختار سازمانی گسترده و بسیار دقیق ندارد. از سوی دیگر، شرکت‌های بزرگ‌تر به چارچوب‌های دقیق‌تری نیاز دارند تا اطمینان حاصل شود که عملیات به خوبی اجرا می‌شود. چنین شرکت‌هایی کارکنان بیشتری را استخدام می‌کنند و در نتیجه به مدیران بیشتری نیاز دارند. برای چنین شرکت‌هایی، یک سازمان ماتریسی مناسب‌ترین نوع ساختار است.