مسئولیت اجتماعی شرکتی چیست؟
مسئولیت اجتماعی زمانی که در حوزه شرکت‌ها تعریف شود، (CSR) نامیده می‌شود. که مخفف (corporate social responsibility) یعنی تعهدات و وظایفی که شرکتی در برابر جامعه انسانی دارد. به این مفهوم که سازمان علاوه بر به حداکثر رساندن ارزش سهام شرکت، طوری رفتار کند که به سود و منفعت اجتماع باشد. به طور کلی یعنی سازمان «اخلاق کسب و کار» داشته باشد.
اهمیت مسئولیت اجتماعی سازمانی به دلیل اینکه که سرمایه گذاران و مصرف کنندگانی که در پی سرمایه گذاری هستند، فقط به دنبال سود شخصی نبوده بلکه روی رفاه اجتماعی و سلامت محیط زیست نیز تاثیر گذار باشند. اگرچه منتقدان معتقدند که ماهیت اصلی بیزینس به این شکل است که، منفعت جامعه را درنظر نمی‌گیرد.
شاید بعضی تصور کنند کسب و کارشان فقط مربوط به شخص خودشان است و هیچ مسئولیتی نسبت به اجتماع و محیط ندارند. این تصور اشتباه است. زیرا همانطور که مصرف کننده و محیط روی سود و زیان شما اثر دارد، متقابلا کار شما نیز روی اجتماع اثر خواهد داشت. مسئولیت اجتماعی با قرار گرفتن در موقعیت صنعتی و شرکتی معانی مختلفی دربر می گیرد، که شامل موارد زیر است:
1.مسئولیت اجتماعی محیطی
به این معناست که افراد و شرکت‌ها وظیفه دارند مهمترین اولویت‌ها و منافع خود را وابسته به محیط زیست و منابع طبیعی بدانند. مثلا برخی شرکت‌ها با اعلام حذف کربن از محصولات مصرفی خود و همینطور پسماندهای صنعتی به مدیریت محیط زیست کمک کنند. گاهی این سیاست‌ها می‌تواند انجام (کمک‌های بشر دوستانه، کمک‌های مالی، زمان و یا منابع) و یا حذف اموری مثل (کاهش گازهای گل‌خانه‌ای، رعایت مقررات EPA و یا محدودیت آلودگی هوا) باشد. به عنوان مثال چگونه می‌توان تاثیرات منفی زیست محیطی را کاهش داد؟
- استارباکس شرکت بین المللی فروش قهوه در امریکا، برای حفظ محیط زیست استفاده از نی و قاشق پلاستیکی را در 28،000 شعبه در کل جهان، ممنوع کرد. استفاده مسئولانه از منابع آب، برق و سوخت. همکاری صرفا با شرکت‌هایی که خود را در مقابل سود اجتماعی مسئول می‌دانند.
2. مسئولیتهای اجتماعی خیرخواهانه
شرکت در فعالیت‌های خیرخواهانه اجتماعی مثل ساخت مدرسه، یا به کارگیری معلولین در کارگاه‌ها و شرکت‌ها که باعث خوشنامی آن شرکت‌ها می‌شود. در این زمینه می‌توان به چند نمونه اشاره کرد:
- خیران مدرسه ساز و ایرانسل از طریق خدمات ICT و اجرای پروژه های مسئولیت های اجتماعی در مناطق سیل زده سیستان و بلوچستان اقدام به ساخت 3 مدرسه و تعمیرات دو مدرسه پرداختند.
- بیش از 40،000 بطری آب معدنی 509 تخته چادر و 100 تخته پتو، از طرف شهرستان دماوند برای کمک به زلزله زدگان کرمانشاه ارسال شد.
3. مسئولیتهای اجتماعی اخلاقی
شاید در بعضی موسسات و شرکت‌ها دیده باشید که به کارمندان دستمزد عادلانه پرداخت نمی‌شود و یا برای حقوق مصرف کننده اهمیتی قایل نیستند. این نوع رفتار باعث از بین رفتن اعتبار و محبوبیت آن شرکت شده و نهایتا آسیب می‌بیند. این مسئولیت شامل شرکت‌هایی است که صرفا به سود بیشتر اکتفا نکرده و تمرکزشان روی ایجاد تعادل میان سود خود و سود جامعه است. کارمندان این شرکت‌ها از حقوق و مزایای بیشتری برخوردار بوده و خواسته‌ها و نیازهای مصرف کنندگان جایگاه ویژه‌ای دارند.
- این کار باعث دلگرمی کارکنان می‌شود.
- سبب می‌شود مصرف کننده وفادار بماند و به دیگران نیز توصیه کند.
- در جامعه قابل اعتماد شناخته شود.
چگونه می‌توان اخلاقیات را در کسب و کار به اجرا درآورد؟
- به طور کلی، مسئولیت اجتماعی زمانی تاثیر بیشتری خواهد داشت که شرکت نه به خاطر قوانین محوله از سوی دولت، بلکه به صورت داوطلبانه آن وظایف را انجام دهد.
- تبلیغات با اهداف واقعی در یک سمت و سو و تعارض نداشته باشند.
- وقتی انتقادی از آن شرکت شد، پذیرفته و آن را رفع کند.
آنچه از مسئولیت اجتماعی شرکتی درک شد
- مسئولیت اجتماعی یعنی آن کسب و کار علاوه بر به حداکثر رساندن ارزش سهام شرکت، باید به نحوی عمل کند که کل جامعه از آن سود ببرد.
- منتقدان مدعی هستند مسئولیت اجتماعی مخالف کسب و کار است.
- شرکت‌هایی که مسئولیت اجتماعی دارند باید سیاست‌هایی اتخاذ کنند که باعث رفاه جامعه و محیط شود.
- شرکت‌ها می‌توانند داوطلبانه کارهای خیرخواهانه ویا تغییراتی ایجاد کنند که به سود محیط زیست باشد.
مسئولیت اجتماعی در عمل
سازمان بین المللی استاندارد (ISO) تاکید دارد که یک عامل مهم در راه اندازی سریع و موثر کسب و کار این است که مشاغل راه اندازی شده بین داشتن اقتصادی سودآور، پایبندی به جامعه و حفظ محیط زیست تعادل ایجاد کنند.
نقد مسئولیت اجتماعی
نقد مسئولیت اجتماعی شرکت‌ها یکی از موضوعات حساس در سال‌های اخیر بوده به نحوی که سازمان بین المللی استانداردهایی در این زمینه ارائه کرده است. با این حال برخی اقتصاددانان مانند: میلتون فریدمن (Milton Friedman) با انتقاد بر مسئولیت اجتماعی آن را مخالف اقتصاد آزاد می‌دانند. وی استخدام کارمند برای مقابله با بیکاری، هزینه کردن برای حفظ محیط زیست، و امور خیرخواهانه را هدر دادن سرمایه سهاداران می‌داند. او صرفا به قواعدی در زمینه مسئولیت اجتماعی پایبند است، که با استفاده از منابع جامعه در مشارکت‌ها فعالیت نموده و بدون هیچ کلاه برداری و فریبی منتهی به سود شرکت شود.
رعایت مسئولیت اجتماعی چه منافعی برای سازمان دارد؟
موفقیت کسب و کار رابطه مستقیم با پیشرفت جامعه دارد. به عنوان مثال: دلیل سرمایه گذاری شرکت مایکروسافت در آفریقا چیزی نیست جز اینکه در صورت جهش اقتصادی آفریقا، مایکروسافت بتواند بزرگترین بازار محصولات این شرکت را به خود اختصاص دهد.
- مسئولیت اجتماعی باعث شهرت و اعتبار شما می‌شود.
- به بازاریابی و فروش کالاهای شما کمک می‌کند.
- رعایت اخلاقیات باعث کاهش هزینه‌های شما و وفاداری مشتری می‌شود.
- مردم ترجیح می‌دهند از جایی خرید کنند که مورد تکریم قرار می‌گیرند.
- شناخته شدن نام و نشان تجاری شما.
- نیروی کار شما با انگیزه‌تر کار کرده و پایدار (حذف و نصب کمتر) می‌مانند.
- شرکت‌های مرتبط به شما اعتماد کرده و در وجهه عمومی محبوبیت پیدا می‌کنید.
شرکت‌ها به دلیل کارهای انسان دوستانه، انجام امور داوطلبانه و تغییرات محیطی است که CSR را می‌پذیرند کسانی که از هوش تجاری و شم اقتصادی برخوردارند، این رویکرد مدیریتی را انتخاب می‌کنند.
با تشکر از مطالعه مقاله، برای دریافت اطلاعات تکمیلی به سایت ثروت آفرینان مراجعه فرمایید.
