اما در عصری که تغییر مداوم و عدم اطمینان، از مهم ترین ویژگی های آن است و کسب و کارها هر روز با مسائل جدید و ناشناخته ای از جنس آینده روبرو هستند، چگونه می توان برای آینده برنامه ریزی کرد؟ مسلما برای شناختن آنچه آینده نامیده می شود، تکنیک های مختلفی به وجود آمده است. آینده نگری، آینده نگاری، آینده آزمایی و … در کشورهای مختلف بنا به اهمیتی که برای این موارد قائل هستند، تحقیقاتی در این زمینه ها انجام می دهند. عصر حاضر، عصر آینده پژوهی است و مدیریت آینده یکی از راهبردهای اساسی برای اداره جامعه بشری به حساب می آید.
توجه به مهارت های ادراکی و توسعه آن از جمله راه های دستیابی به این مهم می باشد. سرعت تغییرات در دنیای امروز بیشتر از گذشته است و همه سازمان ها، دولت ها، گروه ها و مردم با پیش بینی آینده باید خود را برای رو در رویی با آن آماده کرده و چشم اندازهای ممکن، محتمل و مرجع را به کمک آینده پژوهی برای خود انتخاب نمایند.
امروزه شناخت روندها و توصیف دقیق آینده و ترسیم آنچه در انتظار جوامع است، مقدمه هرگونه طراحی و برنامه ریزی به حساب می آید. بر این اساس کشور ما نیز که همواره در معرض مخاطرات فراوان قرار دارد، می بایست برای آینده خود و حفظ استقلال حداکثری در زمینه های مختلف اقتصادی، اجتماعی، سیاسی و … به روندهای پایدار و قابل اعتماد دست یابد. لذا فرآیند آینده پژوهی برای کشور ما نیز امری مهم و حیاتی است که به صور مختلف از قبیل سند چشم انداز توسعه کشور، برنامه های توسعه و مواردی مثل چهار ابزار کنترلی شامل: سیستم های باور، تعاملی، تعیین حدود و تشخیصی در حال انجام است.
روند کلی آینده پژوهی را می توان در دو سطح تعریف کرد:
سطح اول؛ آینده پژوهی به معنای عام که بیشتر جنبه معرفتی و فکری دارد و نگرش های کلان به تاریخ بشری به خصوص آینده جهان را شامل می شود. در اینجا دو گونه آینده پژوهی قرار می گیرد:
۱٫ فلسفه نظری تاریخ؛ ۲٫ نظریه پردازی معطوف به آینده
سطح دوم؛ آینده پژوهی به معنای خاص که حاصل تلاش سه دسته از مفاهیم در حوزه های مختلف ۱٫ برنامه ریزی استراتژیک، ۲٫ آینده اندیشی، ۳٫ شبکه سازی با توسعه سیاست می باشد. بر این اساس آینده پژوهی به معنای مهیا بودن برای آینده و استخدام منابع موجود به بهترین وجه ممکن و در راستای ارزش ها و اهداف است.
