متاسفم که به جای ترغیب مخاطب، بحث می‌کنید!

می­توان به واسطه ترغیب کردن یا همان برانگیختن، برای تشویق دیگران به انجام کاری که می­خواهیم یا پذیرش موضوع در مذاکره بهره برد! اگر این طور به ماجرا نگاه کنیم که برای یک مذاکره شیرین به محل قرار دعوت شده­ایم و تصمیم داریم با یک هدف مشخص به حداکثر ایده­آل­های خودمان در مذاکره دست پیدا کنیم، باید راهی را بیابیم تا طرف مقابل با دریافت امتیاز کمتر، ما را به بیشترین امتیازات برساند. برای تحقق این هدف، ناگزیریم که از جدال و تنش دوری کنیم و موجبات خشم و بحث و ناراحتی طرف مقابل را فراهم نکنیم!

یکی از علت­های بحث و جدل­های طولانی این است که هریک از طرفین اصرار دارند به یکدیگر اثبات کنند که حق با آن­هاست و تلاش می­کنند عقاید و باورهای خود را به یکدیگر تحمیل کنند. هیچ آدمی نمی‌تواند از دعوا، جدال و تنش‌های آنی پیشگیری کند و بالاخره موقعیتی ایجاد می‌شود که یک نفر از روی سوء تفاهم، حال ناخوش، اضطراب و پریشانی و یا برای اثبات حقانیت خودش حرفی بزند که خوشایند نباشد و دیگری دیگران را هم وارد بحث و تنش کند.

خداوند در قرآن کریم می فرماید: «وَ لاَ تَنَازَعُوا فَتَفشَلُوا وَ تَذهَب ریِحُکُم…» یعنی «و هرگز باهم نزاع و ستیزه نکنید که سست و بیمناک می شوید و تسلط و حکومتتان از میان می رود…». حضرت علی (ع) هم در جایی اشاره به این کرده است: «هرکس از (ریختن) آبروی خود بیمناک است، از جدال بپرهیزد. (زیرا) هیچ بنده­ای حقیقت ایمانش را کامل نمی­گرداند؛ مگر آن که جدال را ترک کند؛ هرچند (سخنش) بر حق باشد. (پس) از جدال و دشمنی بپرهیزید، چرا که این عمل، دل­ها را نسبت به دوستان بیمار می کند و نفاق را در (ضمیر) آن­ها می­رویاند» و در جای دیگری فرموده: «اگر می­خواهید دیگران همان­طور که شما دوست دارید، فکر کنند و آن کاری را که می خواهید، انجام دهند، یادتان باشد که از طریق بحث کردن، این کار را نکنید؛ زیرا در بحث و جدال، برنده نمی شوید. (پس) از بحث و جدال فرار کنید، همان طور که از زلزله و یا مار زنگی فرار می­کنید.

اختلاف نظر و سوء تفاهم اغلب با بحث و جدل همراه می‌شود، اما این معنی‌اش این نیست که این حتما به یک دعوا و درگیری شدید تبدیل می‌شود. این هنر شماست که بتوانید در یک رابطه گفتگوی متعادل شکل بدهید. بحث کردن هم قواعد خودش را دارد. همه ما باید این قواعد را برای پیش بردن یک گفتگو در وضعیتی که اختلاف نظر وجود دارد بلد باشیم.‏ مهارت بحث و گفتگو، موضوعی آموزشی و تمرینی است و هر فردی برای جلوگیری از سوء تفاهم، باید آنها را فرا گرفته و در عمل بکار گیرد تا بتواند روابط فکری، کلامی و رفتاری خود را با دیگران بهبود بخشد.

سکوت را تمرین کنیم!

زمانی که بخواهیم ارتباط خوب و مؤثری با اطرافیان داشته باشیم. در این زمان باید سکوت را تمرین کنیم تا در تله­ی بحث و جدل­های بی پایان نیفتیم. برای تمرین سکوت لازم است باورهایی را در خود تغییر دهیم. تغییر این باور باعث می­شود کمتر درگیر تنش­های ناشی از جدال شویم. لازمه­ی درک کردن دیگران این است که خوب گوش کنیم و لازمه­ی خوب گوش کردن، این است که سکوت کنیم. البته باید توجه کنیم که منظور از سکوت، سکوت سازنده است نه سکوت مخرب. زمانی که در ظاهر سکوت می­کنیم، ولی در ذهنمان قضاوت نابجا می­کنیم سکوت مخرب است. در حقیقت سکوت کردن نوعی مهارت است که برای دوری از تنش و بحث و جدل بکار می­رود.

محیط مناسب برای بحث

برای اینکه گفتگو به یک تنش و درگیری شدید تبدیل نشود، باید در فضا و مکان و موقعیت مناسبی با دیگران گفتگو کنید. ایجاد یک فضای تنش­زا به خیلی چیزها بستگی دارد. مثلا وقتی با لحن تند و تیزی با بقیه حرف می‌زنید، فضای گفتگو و محیط را برای یک گفتگوی آرام مسموم می‌کنید. اگر می‌خواهید شنیده شوید باید به بقیه گوش بدهید.

خوش رویی معجزه می کند

آدم‌های خوش­رو، خندان، مثبت، پرانرژی و کسانی که تعامل مثبت و فعال با بقیه را بلد هستند، کمتر وارد تنش و درگیری با دیگران می‌شوند. این به معنای آن نیست که این افراد همیشه با همه چیز موافق هستند، امّا رویکرد مثبت و رفتار خوشایند و محیطی که برای رابطه فراهم می‌کنند باعث می‌شود نظر مخالف آنها بهتر شنیده شود و دیگران اغلب با همدلی و توجه بیشتری واکنش نشان بدهند.‏

صداقت روشی برای دور زدن بحث های خطرناک

آدم‌هایی که رازهای زیادی را پنهان کرده‌اند خودآگاه یا ناخودآگاه فاصله‌ای با فرد مقابل ایجاد می‌کنند که در ایجاد تنش بسیار مؤثر است. نوع رفتار شما، اشتیاقی که ایجاد می‌کنید و تمایلی که برای برقراری رابطه نشان می‌دهید در کاهش تنش‌های ناشی از بحث و اختلاف نظر بسیار مؤثر است. هرچقدر صمیمیت یک رابطه را بیشتر حفظ کنید، کمتر فاصله بگیرید و مرموز نباشید، بهتر می‌توانید یک بحث جدی را بدون تنش پیش ببرید.

ریشه یابی تنش

در بسیاری از موارد، بحث‌ها بخاطر سوء تفاهم‌ها و یا ندانستن حقیقت بالا می‌گیرند. وقتی حقیقتی روشن نیست، اغلب به خاطر بدفهمی و سوء تفاهم تنش و درگیری درست می‌شود. این هم برای شما پیش می‌آید و هم برای طرف مقابلتان. حقیقت چیزی است که معمولاً یک نفر برایش بحث می‌کند اما پشت موضوعات بی‌ربط دیگری پنهان شده است. سعی کنید قبل از اینکه واکنش‌های منفی نشان بدهید، حقیقت را بفهمید. این حقیقت را از جانب دیگری بپذیرید، هرچند که با آن موافق نباشید.‏

اصلا چرا بحث؟!

یادتان باشد هیچ کس نمی‌تواند همیشه یک گفتگوی واقعا عالی را پیش ببرد. همیشه این احتمال وجود دارد که به دلایل متعددی یک نفر باعث رنجش و ناراحتی دیگری بشود. اما همه می‌توانند با توجه، همدلی و هوشیاری بیشتری وارد تعامل با بقیه بشوند. این یعنی حواس‌تان را به چیزی که می‌گویید، بار معنایی حرفی که می‌زنید و میزان تاثیر حرفتان بر دیگران جمع کنید. آدم‌های مثبت اغلب خیرخواه و با ملاحظه هستند و همین باعث می‌شود که آنها کمتر تنش و درگیری داشته باشند. شما هم سعی کنید مثبت باشید.‏

فرق گفتگو با بحث

اگر افراد افکار و احساساتشان را با همدیگر در میان گذاشته و اگر دلخوری بین آنها به وجود می‌آید با همدیگر مطرح کنند. شرایط گفت‌وگوی سالم را ایجاد و مهارت‌های مذاکره کردن را آماده کرده­اند و اگر در حین گفت‌وگو احساسات و افکار طرف مقابل را درک کنند، این راه می‌تواند جلوی بسیاری از مشکلات را گرفته و مانع از این ‌شود که مذاکرات آنها با بحث و جدال خاتمه یابد.

چگونه می توان مانع از بروز بحث و جدل بیهوده شد؟

خوب است بدانید که مشاجره و دعوا از اختلاف نظرها به وجود نمی­آید، بلکه از بحث کردن به وجود می­آید و به میزان دخیل بودن همدیگر در زندگی نیز این مشاجره­ها شدت می­گیرد. بدانید که بحث، نتیجة سوء تفاهم است و سوء تفاهم را با بحث کردن، نمی­توان از بین برد. درمان سوء تفاهم، تدبیر، صداقت، آشتی و اشتیاق برای درک دیدگاه طرف مقابل است. بحث منجر به نفرت می­شود و نفرت را با نفرت، نمی­توان از بین برد؛ بلکه درمان آن، عشق و محبت است.

بی احترامی، آفت ارتباط مؤثر

وقتی با کسی اختلاف نظر دارید و می­خواهید این اختلاف نظر را ابراز کنید، باید انتظارات خود را به طور واضح و روشن بیان کنید. زیرا فرد مقابلتان معمولاً نمی تواند ذهن شما را بخواند، بلکه باید خواسته­ی شما را از زبان خودتان بشنود تا هنگام صحبت شما، در حال آماده کردن پاسخ باشد. پس با بیان شفاف و صریح منظورتان، فضای بحث را ایجاد نکنید. اما اگر در شرایط نابسامانی قرار گرفتید و فضای جدال و بحث پیش آمد، هرگز به کسی که با او بحث می­کنید، بی احترامی نکنید و بدانید کسی که در بحث، بی­احترامی می­کند، ضعیف است و عقیده­اش درست باشد یا غلط، اوست که اشتباه کرده است. بی احترامی کردن، آفت بحث است و مانع از این می­شود که کسی به نقطه نظرات مثبت شما توجّه کند. وقتی شما به کسی بی احترامی می کنید، در واقع او را نسبت به خود، بدبین و عصبانی کرده اید. پس خودتان را کنترل کنید و یادتان باشد که یک انسان را با میزان چیزی که عصبانی­اش می­کند، ارزیابی می­کنند. لطفا زود از کوره در نروید، صبور باشید و بدانید با عصبانیت، هیچ مسئله ای حل نمی­شود؛ بلکه شرایط مذاکره سخت­تر می­شود.

مهارت ایجاد ارتباط مؤثر

اگر با هنر «مهارت‌ ارتباط مؤثر» آشنا نباشید و اختلافات خود را با بحث و جدال لفظی حل کنید، باعث خُرد شدن شخصیت، بی‌احترامی و تجاوز به حریم شخصی طرفین می‌شوید. در این صورت کینه و نفرت در دل طرفین مذاکره باقی می­ماند و هرگز به اهداف خود در مذاکره نخواهید رسید. با دستیابی به این مهارت شگفت انگیز و توجّه به مؤلفه­ های ایجاد احساس نیاز در طرف مقابل، توجّه به شناخت کامل طرف (شخصیت، منش، باور، علایق و حساسیت­ها) و در نهایت مطرح کردن پیشنهاد به شیوه ای که متناسب با روحیات طرف مقابل باشد، می­توانیم با ترغیب کردن و برانگیختن مخاطب به جای بحث کردن، او را به انجام کاری که در مذاکره نیاز داریم، سوق دهیم. شما می توانید با آموزش مهارت‌های ایجاد ارتباط مؤثر در کارگاه‌های آموزشی ثروت آفرینان، در مذاکرات خود پیشرو و اثرگذار باشید.