گوش دادن موثر یکی از مهم‌ترین مهارت‌هایی است که هر فردی می‌تواند به دست بیاورد. اینکه چقدر خوب گوش می‌دهید، تأثیر مهمی بر اثربخشی شغلی شما و کیفیت روابطتان با سایرین دارد. به‌طور مثال:
شما ممکن است با خود فکر کنید که من می‌توانم به‌خوبی گوش دهم! اما در حقیقت اکثر ما، اصلا خوب گوش نمی‌دهیم و تحقیقات نشان می‌دهد ما تنها بین ۲۵% تا ۵۰% آنچه را که شنیده‌ایم، به خاطر می‌آوریم. این بدین معناست که وقتی شما با رئیس، همکار، مشتری یا همسر خود به مدت ۱۰ دقیقه صحبت می‌کنید، آن‌ها به کمتر از نیمی از گفتگو توجه می‌کنند.
بی‌تردید، گوش دادن موثر مهارتی است که همه ما می‌توانیم از مزایای بهبود آن بهره ببریم. با تبدیل‌شدن به یک شنوندهٔ بهتر، می‌توانید بهره‌وری خود را ارتقا دهید و همچنین توانایی خود را در زمینهٔ تأثیرگذاری، متقاعد کردن دیگران و مذاکره بهبود ببخشید. مهم‌تر از همه اینکه جلوی کشمکش و بدفهمی‌ها هم گرفته خواهد شد. همهٔ این‌ها برای موفقیت در محیط کاری ضروری است!
تمرین «گوش دادن موثر» راه بهبود مهارت‌های شنیداری شماست. گوش دادن موثر تلاشی است آگاهانه برای شنیدن، نه‌فقط کلمات طرف مقابل بلکه مهم‌تر از آن شنیدن تمام پیامی که تبادل می‌شود. برای رسیدن به این هدف باید به‌طرف مقابل با دقت زیادی توجه کنید.
شما نمی‌توانید به خود اجازه دهید که حواستان با هر چیز دیگری که ممکن است در اطرافتان اتفاق بیفتد یا با طرح یک استدلال مقابله‌ای پرت شود. همچنین نباید به خود اجازه دهید که خسته و کسل شوید و تمرکزتان بر آنچه شخص مقابل می‌گوید از دست رود. برای ارتقای مهارت شنیداری خود نیاز است که بگذارید شخص مقابل بداند شما به آنچه می‌گوید، گوش می‌دهید.
برای فهم اهمیت این موضوع، از خود بپرسید آیا تابه‌حال در گفتگویی شرکت کرده‌اید که شک داشته‌اید طرف مقابل به آنچه می‌گویید، گوش می‌دهد یا شک داشته‌اید پیام شما فهمیده می‌شود یا خیر؟ یا حتی شک داشته‌اید ادامهٔ گفتگو ارزشمند است یا نه؟ مثل این است که انسان با دیوار صحبت کند و این چیزی است که شما از آن اجتناب می‌کنید.
می‌توان به‌سادگی مثلاً با گفتن «آها!» یا تکان دادن سر توجه خود را نشان داد. لازم نیست حتماً با طرف مقابل موافق باشید، تنها نشان می‌دهید که به او گوش می‌دهید. استفاده از زبان بدن و دیگر نشانه‌های تأیید نیز می‌تواند شما را در توجه کردن به‌طرف مقابل یاری کند.
سعی کنید به گوینده طوری پاسخ دهید که او را به ادامهٔ صحبت تشویق کند با این کار می‌توانید اطلاعاتی را که نیاز دارید، دریافت کنید. درحالی‌که تکان دادن سر یا آها گفتن نشان می‌دهد شما به گفتگو علاقه‌مند هستید، یک پرسش وابسته به موضوع یا ارائه نظر درباره رئوس مطالب گفته‌شده نیز این را می‌رساند که شما به پیام او گوش می‌دهید و آن را می‌فهمید.
پنج تکنیک کلیدی وجود دارد که می‌توانید از آن‌ها برای گوش دادن موثر بهره گیرید:
به گوینده توجه جدی داشته باشید و پیام را تصدیق کنید. بدانید که ارتباط غیرکلامی هم با صدایی رسا «حرف می‌زند».
به گوینده مستقیماً نگاه کنید.
افکار منحرف‌کننده را کنار بگذارید
به لحاظ روانی معارضه‌جو نباشید!
از منحرف شدن توسط عوامل محیطی مثل گفتگوهای حاشیه‌ای اجتناب کنید.
به زبان بدن گوینده «گوش دهید».
از زبان بدن و اشارات و حرکات خود استفاده کنید تا مشارکت خود در گفتگو را نشان دهید.
گهگاه سر خود را به نشانهٔ توافق تکان دهید.
لبخند بزنید و از دیگر حالات صورت استفاده کنید.
مطمئن شوید نحوه استقرار شما گشوده و نشان‌دهندهٔ علاقهٔ شما به گفتگو باشد.
گوینده را با نظرات کوتاه کلامی مانند بله و «آها» به ادامهٔ صحبت تشویق کنید.
فیلترها، مفروضات، داوری‌ها و باورهای شخصی ما، آنچه را که می‌شنویم، تحریف می‌کند. به‌عنوان یک شنونده، نقش شما فهم چیزی است که گفته می‌شود. این مطلب نیازمند این است که آنچه گفته می‌شود را بازتاب دهید و سوالاتی بپرسید. آنچه گفته‌شده را با بازگویی منعکس کنید. «آنچه می‌شنوم این است که…» و «به نظر می‌رسد شما می‌گویید…» راه‌های خوبی برای بازتاب مطلب است. سوالاتی برای روشن شدن موضوعاتی معین مطرح کنید. «منظور شما از اینکه می‌گویید…چیست؟» یا «منظور شما این است؟» در فواصل مشخص توضیحات گوینده را خلاصه کنید.
زمان را هدر ندهید. این مطلب گوینده را ناامید می‌کند و فهم کامل پیام را محدود می‌کند. قبل از مطرح کردن سؤال بگذارید گوینده مطلب خود را تمام کند. با طرح بحث‌های مقابله‌ای صحبت گوینده را قطع نکنید.
گوش دادن مؤثر برای تقویت احترام و فهم متقابل طراحی‌شده است. شما در حال کسب اطلاعات و چشم‌انداز موضوع هستید. با حمله به گوینده یا سرکوب او چیزی به خود اضافه نمی‌کنید. در پاسخ‌های خود منصف، باز و صادق باشید و با حفظ احترام از نظرات خود دفاع کنید.با طرف مقابل به‌گونه‌ای برخورد کنید که فکر می‌کنید آن‌طور می‌خواهد با او برخورد شود.
استفاده از این تکنیک‌ها را همین امروز شروع کنید تا مخاطب بهتری شوید، بهره‌وری را در محیط کاری خود را ارتقا دهید و ارتباطات بهتری برقرار کنید.
مرکز آموزش عالی ثروت آفرینان پارس با مدیریت دکتر امیرحسین مظاهری نزدیک به سه دهه فعالیت علمی و تخصصی در زمینه های کسب و کار و تکنیک های فروش، کارآفرینی و سخنوری، مدیریت منابع انسانی و مدیریت زمان، تحلیل شرایط اقتصادی و اجتماعی روز داشته است. و تا امروز رسالت خود را در آموزش و تعالی کسب و کارهای جامعه دانسته است تا بتواند به نوبه خود در خدمت جامعه و فعالان اقتصادی باشد.
